-
1 тәртә буе
= тәртә буйлыгы шутл.1) о солнце: значи́тельно подня́вшиськояш тәртә буе күтәрелгән — когда́ со́лнце значи́тельно подняло́сь
2) мно́го, многова́тотәгънәсе тәртә буе — прете́нзий хоть отбавля́й; чересчу́р претенцио́зен
-
2 бөтен
1. прил.1) це́лый, це́льный, непоча́тый, нетро́нутыйбөтен ипи — це́лый хлеб, непоча́тый хлеб
бөтен кибән — непоча́тый стог, нетро́нутый стог
2) це́льный, сли́тый, неразде́льный, недели́мый, нераздели́мыйбөтен гранит — це́льный (сли́тый) грани́т
бөтен участок — неразде́льный (недели́мый) уча́сток
3) це́лый, сохра́нный, неповреждённый, невреди́мый, неразру́шенный4)а) обеспе́ченный; безбе́дный; кре́пкийбөтен тормыш — обеспе́ченная жизнь
б) в знач. нареч. обеспе́ченно, безбе́дно, в доста́тке, ни в чём не нужда́ясьбөтен яшәү — жить в доста́тке
5) мат.а) це́лый, недели́мыйбөтен зурлык — це́лая величина́
бөтен сан — недели́мое число́
б) в знач. сущ. це́лое и це́лаябөтенгә бүлү — раздели́ть дробь на це́лое
бер бөтен уннан өч — одна́ це́лая три деся́тых
6) в знач. сущ. обычно со словом бер еди́ное це́лоебер бөтен тәшкил итү — образова́ть це́лое
7) употр. как словообразовательный компонент обще-, все-бөтендөнья күләмендәге — всеми́рный
бөтендәүләт күләмендәге — общегосуда́рственный
бөтенхалык бәйрәме — всенаро́дный пра́здник, общенаро́дный пра́здник
8) в знач. сущ. уст. рубль, целко́вый, моне́та досто́инством в оди́н рубльбөтеннәр белән генә эш итү — име́ть де́ло то́лько с рубля́ми
•- бөтен галәм
- бөтен көч белән
- бөтен мәгънәсе да шунда
- бөтен тәме дә шунда
- бөтен кызыгы да шунда
- бөтен холыклы
- бөтене белән 2. мест. опред.1) весь, все, вся; всёбөтен кешегә ишеттерерлек итеп — во всеуслы́шание
2) це́лый, по́лный (употр. для указания на очень большой, чрезмерный срок, количество и т. п. обычно в гиперболических выражениях)бөтен шәһәр — весь го́род, це́лый го́род
бөтен юл буе — всю доро́гу
бөтен вакытым эшкә китә — всё вре́мя ухо́дит на рабо́ту
бөтен халык алдында чыгыш ясау — вы́ступить пе́ред всем наро́дом
См. также в других словарях:
ак — I. 1. Кар, сөт һәм акбур төсенә якын ачык төс 2. Чиста, керсез. күч. Эчкерсез, саф, гөнаһсыз 3. Чал ак сакаллы карт 4. Гражданнар сугышында большевикларга каршы булган ак офицер и. АКЛАР – Контрреволюционерлар, акгвардиячеләр, большевизм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
дигәннән — Сүзне, фикерне башта әйтелгән бер сүзгә ялгап, икенчегә борып җибәргәндә кулланыла 5. кер. ДИ – Имеш мәгънәсен белдерә буе җитмәгәч, сөрсегән дип әйтә ди. исеннән үләргә мөмкин ди. җиде сумнан сигез пот ди, барысы күпме була? 6. рәв … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
димәктән — Сүзне, фикерне башта әйтелгән бер сүзгә ялгап, икенчегә борып җибәргәндә кулланыла 5. кер. ДИ – Имеш мәгънәсен белдерә буе җитмәгәч, сөрсегән дип әйтә ди. исеннән үләргә мөмкин ди. җиде сумнан сигез пот ди, барысы күпме була? 6. рәв … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шарт — I. и. 1. Нин. б. эшнең булу булмавын тәэмин итә торган хәл, мөмкинлек 2. Яшәүнең, тормышның, тирәлекнең билгеле бер торышы, хәле тыныч шартларда 3. Рәсми килешү яки алдан сөйләшү буенча үтәлергә мәҗбүри дип куелган төп таләп ике ел укып кайтуны… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге